نکات ایمنی در برق کشی ساختمان شامل چه مواردی هستند و رعایت آن‌ها چه لزومی دارد؟ قوانین مربوط به برق کشی ساختمان به چه صورت هستند؟
در دهه‌های اخیر صنعت ساختمان‌سازی بسیار پیشرفت کرده است و روزانه تقریباً در تمام مناطق کشور شاهد ساخت و ساز مناطق مسکونی، اداری، تجاری و ورزشی هستیم. برای پیشبرد یک پروژه ساختمانی و آماده کردن یک ساختمان برای استفاده‌های گوناگون لازم است که مراحل مختلفی را پشت سر بگذارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها سیم کشی برق ساختمان است که باید بر اساس اصول و قوانین استاندارد انجام شود تا در دراز مدت شاهد هیچ‌گونه اتفاق یا خسارتی نباشیم. بدون انجام مرحله سیم‌کشی ساختمان تقریباً نمی‌توان از هیچ وسیله رفاهی در ساختمان استفاده کرد.
سیم‌کشی و برق کاری ساختمان یک کار کاملاً حرفه‌ای است و نیاز به دانش و تخصص بالایی دارد و قاعدتاً افراد عادی توانایی انجام این کار را نخواهند داشت. سیم‌کشی ساختمان باید به گونه‌ای انجام شود که امنیت کافی را فراهم کند. در ادامه شما را با از برخی نکات ایمنی در برق‌کشی ساختمان آشنا خواهیم ساخت. پس با ما همراه باشید.
قوانین و نکاتی ایمنی برق‌کشی ساختمان که باید رعایت کرد
از جمله مهم‌ترین قوانین و حالت‌های استانداردی که در برق‌کشی ساختمان باید مورد توجه قرار گیرد و تقریباً به عنوان قوانین جهانی در این صنعت شناخته می‌شوند و در صورت رعایت آن‌ها می وتوان از امنیت سیم‌کشی و ساختمان مطمئن بود، شامل موارد زیر هستند:
- ابتدا باید توجه داشته باشید که سیم‌کشی به دانش و تخصص نیاز دارد بنابراین از افراد با تجربه و متخصص در این زمینه استفاده کنید.
- با توجه به حساسیت سیم‌کشی در تکمیل ساختمان لازم است که از مرغوب‌ترین و باکیفیت‌ترین لوله برق، مواد و لوازم مورد نیاز در برق‌کشی استفاده کنید تا بتوان برای مدت‌های طولانی از آن استفاده کرد.
- رعایت ظرفیت استاندارد فیوزها که برای قسمت‌های مختلف استفاده می‌شوند. به عنوان مثال فیوز روشنایی باید ظرفیتی ۱۰ آمپری داشته باشد، فیوز پریزها باید ظرفیتی ۱۶ آمپری داشته باشد، فیوز کنتور باید ظرفیتی ۲۵ آمپری داشته باشد و در نهایت فیوز اصلی ساختمان باید ظرفیتی ۲۰ آمپری داشته باشد.
- مکان قرار گیری وسایل برقی (خصوصاً لوازم حجیم مانند وسایل آشپزخانه) باید مشخص باشند و به آن‌ها توجه ویژه‌ای شود.
- در سیم‌کشی ساختمان لازم است که از هرگونه شلوغی خودداری کنید تا هم در مصرف لوازم صرفه‌جویی کنید و هم بالا بردن امنیت را تضمین کنید.
- فاصله پریزهای برقی در آشپزخانه با کابینت باید ۳۰ سانتی‌متر، پریز مربوط به یخچال باید ۱۲۰ سانتی‌متر از کف زمین ارتفاع داشته باشد و پریزهای مربوط به برق ماشین لباسشویی و اجاق گاز باید در ارتفاع ۸۰ سانتی‌متری از سطح زمین واقع شوند. همچنین پریزهای تلفن نیز باید به تعداد استاندارد تعبیه شوند.
- برای برخی از لوازم مانند کولر گازی یا آبی که برق بیشتری مصرف می‌کنند، فیوز جداگانه‌ای را تعریف کنید.
رعایت فاصله‌ها در سیم‌کشی اهمیت بسیار زیادی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- ارتفاع تمام کلیدهای روشنایی باید ۱۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر باشد.
- ارتفاع پریز در آشپزخانه ها باید ۶۰ و ۱۲۰ سانتی‌متر باشد.
- ارتفاع کلید کولر باید ۱۳۰ سانتی‌متر باشد.
- فاصله کلیدهای ساختمانی از کف باید ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر باشد.
- ارتفاع پریز در حمام و سرویس بهداشتی باید ۱۲۰ سانتی‌متر باشد.
- فاصله پریزهای برق، تلفن و آنتن ساختمان از کف باید ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر باشد.
- فاصله آویز لامپ‌ها از سقف ساختمان باید ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر باشد.
- فاصله قوطی‌ها از چارچوب ساختمان باید ۱۵ تا ۲۵ سانتی‌متر باشد.
- فاصله جعبه فیوز ساختمان از لوله‌های گاز و آب باید ۱۰۰ سانتی‌متر باشد.
- اصله پنل و گوشی آیفون ساختمان از کف باید ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر باشد.
- رعایت کردن سطح مقطع سیم‌ها در حالت استاندارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند.
- سیم‌های استفاده شده در ساختمان برای روشنایی باید دارای سطح مقطع ۱٫۵ میلی‌متر باشند.
- سیم‌های استفاده شده برای پریز ساختمان باید دارای سطح مقطع ۲٫۵ میلی‌متر باشند.
- سیم‌های استفاده شده به عنوان سیم‌های اصلی برق باید دارای سطح مقطع ۴ میلی‌متر باشند.
- سیم‌های استفاده شده برای کولر آبی باید دارای سطح مقطع ۲٫۵ میلی‌متر باشند.
- سیم‌های استفاده شده برای کولر گازی باید دارای سطح مقطع ۴ میلی‌متر باشند.
- انتخاب انشعاب‌های مناسب از کنتور که باید دارای ظرفیت کافی باشد تا در صورت افزایش ناگهانی بار الکتریکی، شاهد افت ولتاژ نباشیم. تعداد این انشعابات باید به گونه‌ای باشد که با سوختن یک فیوز، کل ساختمان در خاموشی فرو نرود.
- لازم است که از وسایل مورد نیاز برق ساختمان کاملاً به‌روز و مدرن استفاده شود تا کیفیت سیم‌کشی مناسب باشد. از جمله مهم‌ترین لوازم مورد استفاده در برق‌کشی می‌توان به لوله‌های محافظ کابل برق، شلنگ یا لیزر تراز، سیم لخت کن، شیار زن، هیلتی، فنر سیم‌کشی، نوارچسب یا لنت، فازمتر و سایر لوازم دیگر اشاره کرد.
نقشه‌کشی برق ساختمان و نکات مهم آن
طرح نقشه اولین و اساسی‌ترین مرحله از سیم‌کشی برق ساختمان است که توسط مهندس برق ارائه می‌شود و محل قرار گیری لامپ‌ها، کلیدها، پریزها و دیگر وسایل را مشخص می‌کند. در نقشه سیم‌کشی ساختمان باید محل قرار گیری لوازم برقی مشخص و واضح باشد و بر اساس آن برق‌کاری انجام شود. در طراحی و ترسیم نقشه سیم‌کشی ساختمان لازم است که موارد زیر رعایت شوند:
- در مکان‌های مرطوب مانند حمام، سرویس بهداشتی و آشپزخانه نباید سیم برق از کف عبور داده شوند.
- از کابل‌ها و لوله‌های چند تکه این نباید استفاده کرد و حتی در صورت استفاده باید با لنت و چسب مخصوص اتصال آن‌ها را محکم کرد.
- در صورتی که لازم است که کابل‌ها از کف ساختمان عبور داده شوند لازم است که لوله‌های فولادی و لوله PVC استفاده شود و حتماً بالای لوله‌های آب قرار بگیرند نه در زیر آن‌ها
- از لوله‌های مشترک برای هدایت سیم‌های مختلف مانند سیم برق و سیم تلفن استفاده نشود.
- محل قرارگیری کلید و پریز ها باید به گونه‌ای باشد که به راحتی بتوان به آن‌ها دسترسی داشت.
- حتی‌الامکان از قرار دادن جعبه‌های تقسیم در داخل نمای داخلی ساختمان باید جلوگیری کرد و در صورتی که لازم بود حتماً نصب شوند باید در فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متری سقف ساختمان قرار بگیرند.
- تعداد فیوزهای مینیاتوری نباید بیشتر از ۱۰ عدد باشند.
- لوازم برقی مورد استفاده در محیط‌های مرطوب مانند سرویس‌های بهداشتی و حمام باید قابلیت ضدآبی داشته باشند.
- لازم است که تأسیسات برقی ساختمان به صورت تک خطی بر روی پلان ساختمان ترسیم شوند که این کار باید توسط مهندس برق و با بازدید اولیه از ساختمان انجام دهد.
- باید از شلوغ کردن مسیرهای هدایت کابل‌های برق پرهیز شود و فقط در مواردی که نیاز است از مسیرهای جداگانه برای انتقال کابل‌ها استفاده کرد.
- بهتر است که همیشه علاوه بر پریزهای مورد استفاده، تعدادی پریز اضافی نیز برای لوازم ضروری دیگر نصب شوند.
اشتباهات رایج در برق‌کشی ساختمان‌ها
همان‌گونه که گفته شد ایمنی باید اصلی‌ترین و مهم‌ترین هدف در سیم‌کشی ساختمان باشد و تمام قوانین و قواعد استاندارد جهانی به منظور تأمین امنیت تصویب شده‌اند. از جمله رایج‌ترین اشتباهاتی که می‌توانند باعث کاهش ایمنی در سیم‌کشی برق ساختمان شوند می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- استفاده از نوارچسب برای اتصال‌های دائمی می‌تواند یک اشتباه بسیار بزرگ باشد. برای اتصالات سیم‌های برقی حتماً باید از لنت و چسب مخصوص استفاده شود.
- استفاده از سیم‌های خراشیده شده و زخمی یا زنگ‌زده می‌تواند باعث به وجود آمدن خسارت‌ها و اتفاقات پیش‌بینی نشده باشد.
- بیرون‌زدگی سیم‌هایی که روکش ندارند که معمولاً در پریزها و چراغ‌ها بیشتر رایج هستند و می‌توانند باعث ایجاد اتصال و حوادث ناخواسته شوند.
- جعبه‌های تقسیم و برق به‌هیچ‌عنوان نباید مدفون شوند و از دید و دسترس خارج شوند.
- کابل‌هایی که در مناطق مختلف ساختمان رها و آویزان می‌شوند احتمال پارگی و بریده شدن بالایی دارند که می‌توانند منجر به اتفاقات ناخوشایند شوند.
- هدایت غلط و نامناسب کابل‌ها با استفاده از وسیله‌های غیراستاندارد مانند گیره‌های پلاستیکی.
- انتخاب اشتباه کلیدهای حفاظتی که به منظور حفاظت از تجهیزات و افراد به کار گرفته می‌شوند.
- جعبه‌های تقسیمی که پوشش ندارند می‌توانند باعث اتصال و ایجاد اتفاقات مختلف شوند.
- استفاده از سیم‌های رابطی که مقطع پایینی دارند، اتصالات نامناسب و اتصال سوکت‌ها.
- ازدحام بیش‌ازحد سیم‌ها در جعبه پریز یا برق که باعث بالا رفتن درجه حرارت آن شده و احتمال آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد.
ایا استفاده از محافظ جان (کلیدنشتی)بجای ارت درساختمان یک طبقه می‌تواند انجام شود یا نه؟